سیری در اندیشه های دینی حکیم تیلیم خان/حاج احمد امیری

 آچیقلاما: بو مقاله حکیم تیلیم خانین بئشینجی قورولتاییندا ۸۷۰۴۲۶ ده مرغئی کندینین مسجیدینده تورکجه اوخوندو.

 به نام خدایی که هرچه هست از اوست                 و هر آنچه از او می رسد نیکوست

  طلیعه ی سخن:

 ستایش خدای را بر آنچه ارزانی داشت و سپاس بیکران او رابراندیشه و تفکر نیکو که دردل نگاشت. حمد بیکران دوستدار بی همتا را که کلام آغازینش بر رسول محبوب خودخواندن(اقرا بسم ربک الذی خلق) بود و قسمش به قلم که سفیر دل است و مشعل اندیشه. اندیشه وتفکر، شاهین تیز پروازی است که تنگنای هیچ قفس و ژرفنای هیچ محبس را برنمیتابد و جز در فراخنای سپهر بی کران و افق های بی پایان نمی گنجد. معیار ارجمندی انسان میزان ارزشمندی اندیشه ی اوست.

 افاخم فضل و چهره های ماندگار تاریخ باچنین تفکری به جهاد با اهریمن جهل پرداخته بسترساز شکوفایی و مدنیت جامعه ی خویش را فراهم ساختند. باشد حضرت دوست اساطیر معرفت را که اندیشه در این وادی دارند را مددی فرماید تا رسیدن به کمال حاصل سعی مشکورشان گردد.

 با این مقدمه سلام و درود می فرستیم به همه ی آنانی که فهم وآگاهی را اسباب نجات جامعه میدانستد و بدینسان درتمدن و پویایی فرهنک غنی ایران زمین تلاش می کردند . آنانی که ثابت کردند سرو و سپیدار آنگاه می تواند شاد بنازد که آزادانه سر بیفرازد . دنیا و متعلقات آن جولانگاه مگس است، نه کرکس. عقابان تیز پرواز و شاهین های سرافراز بلند آسمان را می جویند و فراز سبلان و سهند رامی پویند.

 باز خدای را سپاس که فرصتی پیش آمد تادر زیباترین و با رحمت ترین ماه از ماه های خداوندی پنجمین کنگره و نکوداشت حکیم تیلیم خان برپا شود و تقارن این دو بسی خجسته ونکو گردد. ماهی که آغازش شادی بخش ولادت حضرت باقرالعلوم (ع) ومیانه اش تولد تنها مولود کعبه  بی نظیر شخصیت عالم هستی امام علی (ع) وپایانش طلوع نور و حاکمیت حق برزمین.

                                       این همه نعمت وزیبایی بر همگان مبارک.

 بدینسان ما نیز برآن شدیم تا ضمن تجلیل واحترام به مقام شامخ چهره های ماندگار این مرز و بوم خاصه حکیم تیلیم خان ُ با رخصت از بزرگان واهل قلم حاشیه ای کوتاه از باب وظیفه و ادای دین بر اندیشه های حکیم تیلیم خان داشته باشیم. لذا این مقال کوتاه را در 4 فصل خدمت علاقه مندان عرضه می دارم باشد مورد قبول و پسند قرار گیرد .

        ی آن که به دست توست احوال جهان               حکمی فرما که گردد ایام به کام

      فصل اول :  درمنقبت  حضرت محمد :

       1- رسالت حضرت ختمی مرتبت محمد ابن عبدالله ( ص )

       2 – برتری رسالت حضرت محمد ( ص ) به سایر انبیا محترم الهی

       3- کمال بشریت و رسیدن به اعلا علیین

         فصل دوم : در منقبت امیر المومنین (ع):

                    1- اوصاف علی (ع)                                                                                                    2- علی (ع) سبب آفرینش عالم                                                                                                3- پیمان ازلی

     فصل سوم : در تفسیر قرآن کریم:

                      1- ن والقلم وما یسطرون

                     2- شیطان سرچشمه نفاق

                     3- شیطان وسجده به آدم

                فصل چهارم : ذکر شهادتین  :

                فصل 1  

                    ……………………..

   الف- رسالت حضرت ختمی مرتبت :

     ازل حاق نوروندان قودرت قلمین

     یازدی عرش- موعلایه: محمد (ص)

     کوفرون گونویاندیریردی عالمی

    شوکر آللاها ، سالدی سایه محمد (ص)

 امام باقر ( ع) در روایتی در پاسخ به پرسش در باره جنگ های علی (ع) بعثت پیامبر اکرم را مبتنی بر 5 شمشیر می داند و جنگ های حضرت علی را نیز در راه رسیدن به اهداف بعثت رسول خدا ( ص) معرفی می کند . «بعث الله محمدا به خمسه اسیا ف ، ثلاثه منها شاهره فلا تغمه حتی تضع الحرب اوزارها ولن تضع الحرب اوزارها حتی تطلع الشمس من مغربها» ……..

 خداوند محمد (ص) را با پنج شمشیر برانگیخت که سه تای آن ها کشیده است و غلاف نمی شود تا این که جنگ متوقف گردد . و جنگ متوقف نمی شود مگر این که خورشید از مغرب طلوع کند پس زمانی که خورشید از مغرب طلوع کرد همه مردم در آن ایمان می آورند و در آن هنگام هر کس که ایمان نیاورده یا با ایمانش خیری به دست نیاورده ایمانش برای او فایده ای ندارد یکی از آن پنج شمشیر بازداشته شده ویکی در غلاف است وحکمش به دست ماست و کشیدنش به دست غیر ما .ایشان در ادامه روایت به توضیح این پنج شمشیر می پردازد . آن سه شمشیرهایی هستند که پیامبر اکرم (ص) با آنها به مبارزه با مشرکان عرب ، اهل کتاب ، ومشرکان عجم رفته است .شمشیر چهارم که مکنوف است به جنگ های حضرت علی با اهل بغی تفسیر شده است  آخرین شمشیرها قصاص است که حکمش را ائمه بیان می کند ولی اجرای آن به عهده ولی دم است .این حدیث بیانگر این است که رسالت حضرت فراتراز حرف تبلیغ ودعوت به سوی اسلام است رسالت ایشان این است که شرک وکفر را در هر گوشه از جهان به شکل ممکن ازبین ببرد .روزگاری که تمام عالم را کفر و شرک گرفته بود وحتی از مدنیت وحقوق اولیه زندگی اجتماعی خبری نبود . مشرکان به تقلید غلط از نیاکان خود مدام در جنگ وخونریزی بودند ودختران را زنده به گور می کردند . قساوت از حد خود خارج شده بود . در چنین روزگاری باید کفروشرک که پایه واساس رذالت وپستی جامعه آن روز بود از بین می رفت البته باید گفت تبلیغ و حسن خلق پیامبر از ابزارهای کارا و موثر درازبین بردن پستی ها بود وآنجاکه لازم می شد از شمشیر استفاده می کرد . درهر حال حکیم اولین وظیفه در نبوت حضرت ختمی مرتبت را زدودن شرک وکفر دانسته و پایه واساس رشد انسان را در قدرت قلم .

                     ازل حاق نوروندان قودرت قلمین        یازدی عرش – موعللایه  محمد (ص)

 ب- برتری رسالت حضرت محمد (ص) به سایر انبیای محترم الهی :

                     بوتخته بو تاجا تبارک الله

                    ابراهیم ده سالدی کعبه بیت الله

                     موسی توردا ، کیلیسا دا روح الله

                    میندی گئدی اوسمایه محمد (ص)

  مصداق های قر آنی :

 هوالذی ارسل رسوله بالهدی ودین الحق لیظهره علی الدین کله ولو کره المشرکون

                                                                                                     ( 33/ توبه )                    واذ اخذ الله میثاق النبیین لما اتیتکم من کتاب وحکمه ثم جاء کم رسول مصدق لما معکم لتومنن به ولتنصرنه قال اقررتم واخذتم علی ذالکم اصری قالوااقررنا،قال فاشهدواوانا معکم من الشاهدین.

                                                                                                          81/ آل عمران )

 براساس این آیه و مستندات دیگر تمام انبیای الهی حضرت محمد را می شناختند و موظف به پیروی از آن حضرت بودند . رسول خدا در حقیقت خاتم پیامبران و افضل آنان است . در آخرت هم همه امتهای گذشته به همراه پیامبرانشان تحت پرچم اسلام وتابع پیامبر خاتم خواهند بود . در شب معراج نیز حضرت محمد در مسجد الاقصی در جمع پیامبران بزرگ الهی همچون ابراهیم(ع) ، موسی(ع) و عیسی(ع) شرکت کرد ودر نماز، امامت ایشان را داشت .                                                                                 ( جلد 4 برگزیده تفسیر نمونه – احمدعلی بابایی )  

 امام علی (ع) :

       خداوند هیچ پیامبری را از حضرت آدم تا پیامبران بعدی مبعوث نکرد مگر آن که از آنان عهد وپیمان گرفت که خود و پیروانشان در صورت درک خاتم به او ایمان آورده ویاریش کنند .                                                                                                                       ( جلد 4 برگزیده تفسیر نمونه   ص581)

 الیوم اکملت لکم دینکم (2/مائده )                                                                                         وما کان محمد ابا احدمن رجالکم ولاکن رسولالله وخاتم النبیین .(40/ احزاب )  .  و….

 ج- کمال بشریت ورسیدن به اعلی علیین :

                                                                عرشین بو یانیندا کلامی رواج                                    

                                                                ملک لر باشینا نورو الدو تاج

                                                               دوردونجو آسماندا گئتدی وئردی باج

                                                               انگشترین یدواللایه محمد (ص)

                                                                        *      *        *  

                                                               حی دئدی : – حجابینه سال اتین

                                                               عجب چکدین مونکرلرین صلاتین

                                                               گتیردین اومتین صووم وصلاتین

                                                                آشکار اولدو مذهب، آیه ،یئتیشدین

                                                                           *         *      *

                                                                نه قودرتدیر زنبور باغلار زئهی شان

                                                               بیردینه چون داخیل اولدون زئهی شان

                                                              زئهی دوولت ،زئهی شووکت ،زئهی شان

                                                               قاب-  قوسین او ادنایه یئتیشدین

 انسان در سایه تعالیم الهی و پرتو آن جهان رامسخر خویش می کند . انسانی که ریشه در خاک  واندیشه در افلاک دارد . می تواند در سیر الی الله به جایی رسد که به جز خدا نبیند .  چون ذات وفطرت او چنین است . چرا که او خلیفه خدا درروی زمین است .

 واذ قال ربک للملائکه انی جاعل فی الارض خلیفه ( 30/ بقره )

 چون انسان موجودی برگزیده است .

 فتاب علیه وهدی ( 121/طه )

 چون انسان از شرافت وکرامت ذاتی برخورداراست وخدا اورا به بسیاری از مخلوقات برتری داده است .

 ولقد کرمنا بنی ادم وحملناهم فی البروالبحر ورزقناهم من الطیبات وفضلناهم علی کثیرممن خلقنا تفضیلا (70/اسراء)

 در همین جا ارتباط حضرت با خدا درحد اعلای خود معرفی می شود .

               دوردونجو آسماندا گئتدی وئردی باج                       انگشترین یدواللایه محمد (ص)

        دیگربه جایی رسیده است که خدا رادرک کامل می کند ، می فهمد وبااو عجین است . به  نشانه وحجت رسیده است .

                                         آشکار اولدو مذهب، آیه ،یئتیشدین

تا جایی که دیگر فاصله ای با خدا ندارد ونزدیکتر از هرچیز وهر کس به خدا . در اصطلاح عرفان وقران  قاب قوسین اوادنا ( فاصله میان او و خدا به اندازه دو کمان یا کمتر ).

 مقامی که فقط بندگان خاص خدا بهره مند از آن می شوند . بارک الله به حکیم تیلیم خان که مقام آدمی را به این زیبایی به تصویر می کشد وبه همگان می فهماند که رشد وتعالی در بصیرت و آگاهی است آن هم در سیر الی الله .

    فصل 2- در منقبت علی (ع) :

    الف – اوصاف علی (ع):

  او سواره جمله عالم پیاده

  اوصافی وار دورت کتابدا آماده

  مراتیبی اونون حددن زیاده

  یئنگی دونیا ایسته سه ایجاد ائیلر

             ****

  اشارینن باختردن گون قیتاران

  گردش- معلا پرگارین قوران

  قیرخ ائیلدن سلمانا تازه گول وئرن

  آغ دئوی بس بنده سالان کیمیدی

            ****

  مظهرالعجایب ،تای  بی همتا

  بهیشته مالک سن ساقی- کوثر

  قورآن ناطق سن ، علمین بیانی

  وکیل- کارخانا،صاحب- دفتر

          ب-علی (ع) سبب آفرینش عالم:

 یوز ایگیرمی دورت مین نبی دن اعلا

حق- شانیه دیر: لولاک لولاک

بیر ایسمی یاسین دیر بیر ایسمی طاها

بیر ایسمی قل کفا ،بیر ایسمی حیدر

 حدیث قدسی:

 لولاک لما خلقت الافلاک ولولا علی لما خلقتک ولولا فاطمه لماخلقتکما.

 ای احمد اگر تونبودی عالم را نمی آفریدم واگر علی نبود توراخلق نمیکردم واگر فاطمه نبود تو وعلی را نمی آفریدم  (حدیث قدسی/ص425 الغدیر/جلد5)

 مقام علی(ع)آنقدربالاست که هم ولادتش درکعبه شگفت انگیزاست وهم شهادتش درمحراب.

 ا ویی که توبه آدم به واسطه ی فیض توسل به علی(ع)آموزش داده شد.اویی که ضربت شمشیرش در جنگ با کفاربا هفتاد سال عبادت برابری دارد . اویی که خداوندفرمود: اگرعلی نبودک تو(پیامبر)را نمی آفریدم واگر تو(پیامبر)نبودی عالم راخلق نمی کردم. یعنی علی (ع)علت آفرینش عالم.

 علی (ع)که محور تمیز حق وباطل است » علی مع الحق والحق مع علی » معیار حق وباطل  است وخلیفه برحق خدا درروی زمین.

 شاگردینین دهانیندا داش اولان

موعجزاتی عالم لره فاش اولان

سراندیبده خیضرایله یوله اش اولان

البته خیضردن موعتبر گرک

 داستان حضرت خضر در آیات 60تا 82  سوره کهف آمده که حضرت موسی ایشان را ملاقات نموده واین شخصیت بنابر برخی روایات نام وی تالیا بن عامر بن ارفخشد بن سام بن نوح است است وتا زمان دمیدن صور توسط حضرت اسرافیل زنده می باشد .

 شخصی عابد وبسیار پرهیزگار بوده است . عالم الهی معرفی شده به قول معتبری نیز پیامبر بوده است به روایتی هم عالم بوده . از بهترین یاران ذوالقرنین می باشد . همسفر با حضرت موسی (ع) دردریا و آن چه کرارا آمده است . ( شرط مسافرت با موسی ) وکارهای شگفت انگیز حضرت خضر در روایت آمده ایشان به آب حیات دست پیدا کرده واز آن نوشیده است .طی الارض داشته واز قدرت ویژه ای برخوردار بوده است . هرجا می نشسته سرسبز می شده است برهیچ سرزمینی بی آب وعلف قرار نمی گرفت .

 بعداز غیبت با کسی ملاقات نمی نموده الا اهل بیت (ع) در مرگ پیامبر حاضر شد ، وبا علی (ع) صحبت کرده وتسلیت گفته است .

 در بحث سراندیب هم نام کوهی عنوان شده ویا جزایر که حضرت خضر در آن فرود آمده است . به هر توصیف امام علی (ع) هم صحبت خضر بوده وبه قول حکیم حتی بالاتر از  خضر مقام ایشان بالاتر از خضر بوده چنان که مشخص است حضرت خضر به ملاقات علی  (ع) آمده است .

  تو لودون اولدو بیت الحرمده

 هر حیث دن طاهر منزه و پاک

 اول کی موعجزون بشیک ایچینده

 ائتدین اژدهانی دو پاره و چاک

        *    *      *

 میزبان – پرده  خضردن شریف

 شریف اسمین خوش آیه لرا یچینده

 نایب مناب اولدون غدیر – خم ده

 اتوزاوچ مین صحابه لر ایچینده  

       *     *      *

هر گلن نبی یه هادی –  طریق

رهنما سن انبیالر ایچینده

آدمدن ایره لی خاتمدن بری

سن شریف سن اولیا لر ایچینده

     *     *     *

شب معراج اولان سمادا راهدار

میزبان نبی سید الابرار

قاب قوسین او ادناده پرده دار

جیلوه لنن ماسوا لر ایچینده

  سیوطی از دانشمندان معروف اهل سنت است در تفسیر دارالمنثور چنین نقل می کند :

 روزی رسول خدا (ص) دستورداد درهای خانه هایی که به داخل مسجد پیامبر گشوده می شود      (جزدر خانه ی علی (ع) ) بسته شود این امر به مسلمانان گران آمد تا آن جا که حمزه عموی  پیامبر از این کار گله کرد که چگونه در خانه عمویت وابوبکر و عمر و عباس رابستی اما درخانه پسرعمویت را باز گذاردی ( اورابر دیگران ترجیح دادی ) هنگامی که پیامبر متوجه شد که این امر بر آنها گران آمده است مردم را به مسجد دعوت کرد و خطبه بی نظیری در تمجید وتوحید خداوند ایراد کرد . پس افزود ای مردم من شخصا درها را نبستم و نگشودم ومن شمارا از مسجد بیرون نکردم وعلی را ساکن ننمودم ( آن چه بود وحی الهی وفرمان خدا بود )

    سپس این آیات را تلاوت کرد .«والنجم اذی هوی ……………………ان هو الا وحی یوحی»

   سوگند به ستاره هنگامی که طلوع می کند ……………………… آن چه می گوید چیزی جز وحی براو نازل نشده است . تا آیه 9 سوره نجم که می فرماید تا آن که فاصله ی میان او (با پیامبر ) به اندازه دو کمان یا کمتر بود . ( فکان قاب قوسین او ادنی )

                                                                [ جلد 4 برگزیده تفسیرنمونه ص 577 ]

 

ج- پیمان ازلی :

                          الست ربکم ؟ قالوا بلی ده        کیمین واردی امیدواری سنین تک

 حکیم تیلیم خان آن چه پیمان حقیقی بین خدا با نفس انسان در روز الست آمده و عمل به آن را در پیروی از امام علی (ع) می داند .

 الست ربکم در اصطلاح عرفانی عهدوپیمان حقیقی همان عهد و پیمانی است که حق تعالی در روز الست ودر ازل از ماسوای خود گرفت واین عهد تا ابد پابرجاست . واز واژگان قرآنی است .

 واذ اخذ ربک من بنی آدم من ظهورهم ذریتهم واشهدهم علی انفسهم الست بربکم  قالوا بلی شهدنا ان تقولوا یوم القیامه انا کنا عن هذا غافلین ( 171/اعراف )

در بسیاری از آیات قرآن به این پیمان اشاره شده است .  مالکم لا تومنون بالله والرسول ………..

 یعنی شمارا چه شده است که به خداوند ایمان نمی آورید وحال آن که پیامبر خدا شما را به ایمان به پروردگارتان دعوت می کند واگر مومن باشید بی شک ( خداوند) از شما پیمان گرفته است .

 در دیدگاه عرفا عهد الست موید این مطلب است نفوس وارواح خلائق وموجودات قدیم وازلی اند وروان ها پیش از پیکرها آفریده شده است .

 حضرت رسول (ص) : بی گمان خداوند ارواح عالمیان را هزاران سال پیش از اجسادشان آفرید پس حق تعالی در ازل با ارواح آدمیان پیمان بست. نتیجه این که مخاطب اصلی الست بربکم ،ارواح و نفوس مخلوقات است .

 ابن عربی می گوید : آدمی روح کلی یا نفس واحده ای است که از آن نوع انسان آفریده شده است. به قول قرآن کریم درآیه 1  سوره نساء و188 اعراف ( هوالذی خلقکم من نفس واحده )

 نتیجه این که این نفس واحده قبل از آفرینش بدن ها خلق شده وبا عقل همراه بوده واز این رو به دعوت وپیمان الهی پاسخ مثبت داده است .

 فصل 3 – در تفسیر قرآن کریم  :

 الف – ن والقلم وما یسطرون

 حوکم اولدو قلمه بسم الله یازا

شقی اولدو اوزون دوفاق ائیله دی

ایذن اولدو رحمان ورحیم یازماغا

جمع اولدو بیر یئره تیفاق ائیله دی

 در این جا حکیم بحث رسالت نبی مکرم اسلام را مجددا یاد آوری می کند واشاره به قلم و آن چه می نویسد را دارد . که خداوند حرمت خاص برای قلم واهل آن دارد . تا جایی که در روایات واحادیث به این مهم توجه خاص شده است . وقلم را بالاتر از خون شهید معرفی کرده اند . بیشتر بحث در اینجاست که آگاهی و دانش بشریت از مهمترین امور است وتوجه بنی آدم را به آگاهی و بصیرت رهنمون می شود . اگر خواهی در دنیا وآخرت عزت از آن تو باشد . باید در تحصیل علم و آگاهی کوشا باشی . به قول مرحوم

 دکتر علی شریعتی اگر می خواهی تحت استعمار هیچ کسی نباشی بخوان بخوان بخوان . وهم درس آموخته از مکتب معصوم (ع) است که تاکیدات فراوانی در آموختن علم داشته اند . که بزرگ ایشان فرمودند : من علمنی حرفا فقد صیرنی عبدا ( امام علی (ع) )                                              همچنین است در این گفتار بحث اتفاق واتحاد را به میان آورده ورحمانیت ورحیمیت خداوند را عنوان می کند ودر تفسیر خودش می گوید:

               الرحمن دئیه نده بخشاینده دیر                    الرحیم بس او مهربان – بنده دیر

 بحثی که رحمانیت خدا شامل تمام مخلوقات است و رحیمیت آن نگاه وتوجه ویژه است به

 مومنین که خود وهمگان را حول یکتا پرستی ووحد ت سوق می دهد . وعدالت خداوندی

 درآن است که همگان را توجه نماید ولی آنان که مقربترند ، محبوب تر باشند و نگاه ویژه.

 ب – شیطان سرچشمه نفاق :                                                                                

  نئچه مین ملکه بویوردو جلیل

 دئدی : اولون خدمه عزازیل

 سجده آدمه اولاندا ماییل

 عزازیل اولمادی ، نیفاق ائیله دی

 عزازیل از کلمات عبریل به معنی عزیز خدا ولقب ابلیس پیش از رانده شدن، که از جمله مقربان بود . این نام در ادبیات فارسی برای شیطان باقی مانده است . طبق روایتی یکی از سه فرشته هاروت ، ماروت و عزازیل که خدا ایشان را به کره زمین فرستاد تا مانند آدمیان زندگی کنند . عزازیل پس از چندی که دانست از عهده این امتحان بر نمی آید اظهار عجز نمود و معاف شد . باز گفته می شود زمان حلول روح بر جسم   ُعزازیل تنها شاهد این ماجرا بود وراه نفوذ در انسان را فرا گرفت و آنگاه خدا حکم فرمودند

 به آدم سجده کند تمرد نمود ووقتی ، از رانده شدگان درگاه حق تعالی گردید در مقابل عبادت هزاران ساله خود بحث فریب انسان را متعهد شد و بقیه ماجرا که در آیات 30 تا 40 سوره بقره ودر جاهای دیگر قرآن اشاره شده است .مهمترین بحثی که دراین گفتار مطرح است بحث نفاق است وسرچشمه آن شیطان که دین مبین اسلام آسیب های فراوانی از این ناحیه دیده است ودر جای جای قرآن هم اشاره به این مهم شده است .

از جمله آیه 105و 153 سوره آل عمران وسوره کاملی به نام منافقون ( شصت و سومین سوره قرآن ) واحادیث وروایات متعددی در معرفی احوالات منافقین واوصاف ایشان آمده است که دراین مجال فرصت پرداختن به آنها نیست فقط اشاره به 2 آیه از قرآن می کنم که بیانگر تمیز حق وباطل و شناسایی راه درست است .

  1-    آیه 29 سوره انفال که می فرماید : ان تتقوالله یجعل لکم فرقانا

   2-    آیه 69 سوره عنکبوت که می فرماید : والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا . یعنی آنان که   در راه ما بکوشند ما ره های خویش را به آنان می نمایانیم . به عبارتی با توجه به این دو    آیه شریفه راه برون رفت از این صفت شیطانی تقوی الهی وشناخت درست حق تعالی است .آن هم از طریق عبودیت وبندگی خداوند ونه عبد شیطان بودن، که خلوص و صداقت وتلاش برای خدا ( هر آن چه انجام می دهیم ) از ابزارهای مهم این طریق است . چنان که ملاحظه می شود چون شیطان عبد خدا نبود وفقط عابد بود ،در روز عمل نفاق خود را نشان داد واز امر خداوند تبارک وتعالی سرپیچی نمود تا جایی که در مقابل خداوند قرار گرفت .

 

ج – شیطان وسجده به آدم :

 « واذ قلنا للملائکه اسجدو الادم فسجدوا الا ابلیس ابی واستکبروکان من الکافرین »

                                                                                         ( 34/بقره )

لذا پناه می بریم به خدا از شر وسوسه شیاطین .وبه قول حکیم از حضرت حق می خواهیم ما

 را در امان بدارد وروز جزا بر ما سخت نگیرد .

 بو جمعین جزاسین ائیله سن آسان

به حق علی وحسن وحسین

به حق حورمت ربیع المثان

سرهنگ عرصات یا صاحب الدین

   فصل 4 – شهادتین :

 

بنده – خودایم اومت – رسول

ذاکیرم ، ذیکریم دیر منیم بسم الله

علی شیعه سی یم ، پاک و موتقی

دوست – خاندانم الحمدالله

      *      *       *

یکتالیغین ایظهارائدیب زبانیم

قادیر – ذوالجلال ، حی – سوبحانیم

شهادتدیر رکن – من الایمانیم

لا دئیینجه آچار اونو الی الله

     *     *     *

نامازدا قیبله م دیر کعبه جلیل

کیتابیم قورآندیر ،میلتیم خلیل

دین – ایسلامیمه بس اودور دلیل

علی ، نبی – محمد رسول الله